Chris Dixon son röportajında, “şirketler tarafından sahiplenilip işletilen değil, topluluklar tarafından sahiplenilip işletilecek yeni bir internet şirketleri çağı”ndan söz etti.
Oysa ki @cdixon , 23 Eylül 2021 tarihinde “Web3 neden önemlidir” başlıklı bir açıklama yaptı, ancak o zaman bazı konulara değinilmemişti. Bu röportajında ise Chris Dixon, Web3’e yöneltilen eleştirilerin büyük bir kısmına değindi.
- Demokrasi
- Yönetişim
- Topluluk
- Ekonomik Model
Web3’ün teknik detaylarını merak ediyorsanız, @chriscantino tarafından kolay anlaşılır bir şekilde özetlenen “Web3’ün başlıklı yazıya göz atabilirsiniz.
Bitcoin, NFT, Metaverse gibi Web3 tanımlarını duymak artık oldukça yaygın. Ancak gerçek şu ki, Web3 çok daha fazlasını sunuyor. Bana sorarsanız, Web3; verilerinizi bizzat sizin yönetmenizi sağlayan bir teknolojidir – bu yönüyle de Web2 teknolojilerinde yer alan Facebook, Twitter ve diğer sosyal medya platformlarından ayrılır.
Bu dönemde Web3 hakkında pek çok farklı şekilde konuşuluyor. Ancak gerçekte bunların çoğu yüzeysel kalıyor. Yapının asıl gücü, birçok kişi ve şirket tarafından yeterince takdir edilmiyor. Web3, blokzincir teknolojisini kullanarak dijital ekonomiyi köklü bir şekilde dönüştürüyor ve kullanıcılara verileri üzerinde kontrol hakkı tanıyor.
Chris Dixon’ın söylediklerine daha yakından bakalım:
Temelde Web3, kendi imparatorluğunuzu kurabileceğiniz bir alan sunar.
Web3’te demokrasinin ne anlama geldiğini açıklamak için bir örnek paylaşayım: Diyelim ki Twitter bir anda ortadan kayboldu. Ne olurdu? Hâlâ orada olur muydunuz? – Tabii ki hayır. Siz de kaybolursunuz ve takipçilerinize, verilerinize vb. artık erişemezsiniz.
Bu durumda, Twitter tüm verilerinizi kontrol eder; üstelik platformun ilk kullanıcılarından biri olsanız bile. İşte buna “platform merkezli” sistem denir. (Web2)
Merkezi bir sistem, yani Web2, algoritmaları istediği zaman değiştirebilir demektir. Artık Web2, çok da görüşmediğiniz eski bir arkadaş gibi geliyor kulağa.
Web3’e geldiğimizde ise, dijital cüzdan sayesinde verilerinizin kontrolü tamamen sizdedir. Kendi hesabınızı silmedikçe, platformlar sizi ortadan kaldıramaz. Artık merkeziyetsiz bir dünyadasınız!
Web3’te merkeziyetsizlik, demokrasiyi ifade eder. Yaratma, kontrol etme ve sahip olma gücü sizdedir.
NFT’ler sayesinde kullanıcılar veya içerik üreticileri, bu dijital hizmetlerin bir parçasına sahip olabilir. NFT’ler, Ethereum, Solana gibi Katman 1 (Layer 1) blokzincirleri üzerinde oluşturulur.
Hadi Ethereum’u düşünelim:
Ethereum, size tokenlara sahip olma ve yeni tokenlar oluşturma imkânı tanır. Sahip olduğunuz tokenlar, gizli şifrenizle kontrol edilir ve bu kontrol tamamen size aittir. Başka kimse müdahale edemez.
Bu, son derece güçlü bir fikir çünkü ister topluluğun bir üyesi olabilir, ister topluluk üyelerinin ağı inşa etmesine olanak tanıyabilirsiniz. Topluluğun taşıdığı bu büyük değer, üyelerin projeler, fikirler vb. konular üzerinde söz sahibi olmasına ve kontrol mekanizmasına katkı sunmasına imkân tanır.
Herkesin söz sahibi olduğu bir yönetim biçimi. Başka bir deyişle, bu internet üzerinde daha önce var olmayan yepyeni bir yapı.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, NFT’ler Ethereum üzerinde oluşturuluyor, değil mi? Peki, Ethereum nedir?
Dixon’a göre Ethereum, insanların uygulamalar geliştirebildiği bir bilgi işlem (computing) platformudur. Bir bakıma, bu bir… “Topluluğa ait bir bilgisayar.” Ethereum, topluluğu önceliklendirir; sistem topluluk tarafından işletilir.
Mevcut ekonomik model, Web3 ile birlikte sarsılmış durumda. Web3’ün normu, mülkiyetin topluluğa ve kendi sistemlerini inşa eden bireylere ait olmasıdır. Yeni bir şey yolda ve neredeyse kapıda. Topluluğa katkı sunarak, yaratıcı ekonomi değeri her geçen gün daha da önem kazanıyor. Web3, NFT üretimi (minting) yoluyla herkesin bir yaratıcı olmasına imkân tanıyor.
XYZ’i düşündüğümüzde, aklımıza genellikle platformda yaratıcı olarak yer alan müzisyenler ya da müzik üreten kişiler gelir. Temelde her gün NFT koleksiyonları (drop) yapıyorlar, şimdilik para kazanmadan… Albümlerini, şarkılarını ve sanat eserlerini buraya yüklüyorlar. Başka bir medya yükleme ya da paylaşma alanı yok. Burası sizin pazar yeriniz. Siz sahipleniyorsunuz, siz üretiyorsunuz, siz satıyorsunuz — yani merkeziyetsiz bir ekonomide, ekonomik durumunuzu kontrol eden tek kişi sizsiniz.
Size NFT müzik ekonomisine dair en güncel örneklerden birini vereyim: Kanye West, bu yılın başlarında yeni bir single duyurdu ve bu parça, Spotify, Apple Music gibi Web2 platformlarında erişime sunulmadı.
Web3 tarafından dönüştürülen dijital ekonomi hakkında Kanye West şöyle dedi: “Donda 2 yalnızca kendi platformum olan Stem Player üzerinden erişilebilir olacak,” diye yazdı 22 Grammy ödüllü sanatçı Kanye West Instagram’da. “Apple, Amazon, Spotify ya da YouTube’da olmayacak.” Bugün müzik endüstrisinden elde edilen gelirin yalnızca %12’si sanatçılara gidiyor. Müzik bu baskıcı sistemden kurtarılmalı. Artık kontrolü ele alma ve kendi kurallarımızı koyma zamanı. Geçtiğimiz yılın Ağustos ayında Ye, Stem Player’ını ilk kez tanıttı. Yeezy Tech’in elde taşınabilen dairesel cihazı sayesinde kullanıcılar, ister Kanye West’in müziğini ister kendi parçalarını ses katmanlarına (stem) ayırabiliyor.
İşte bu yüzden dostlarım, Yaratıcı Ekonomi topluluk içindir ve herkes bu sisteme katılabilir. Web3 sayesinde insanlar, kendi ekonomilerini demokratik bir şekilde inşa edebilirler.
Umarım okumaktan keyif almışsınızdır. Görüşlerinizi benimle paylaşırsanız çok sevinirim — bir sonraki blogda bunlar üzerine konuşmaya devam edeceğiz.
- https://twitter.com/cdixon/status/1442201621266534402?s=20&t=-Gm5mJkHhRGAJMXfdOrcrg
- https://twitter.com/chriscantino/status/1486806250692087813?s=20&t=-Gm5mJkHhRGAJMXfdOrcrg
- https://www.marca.com/en/lifestyle/music/2022/02/23/621682dee2704e175a8b457a.html